De 5 meest gestelde vragen over de infographic 2023
Tijdens het Energieontbijt 2023 presenteerde Energie Beheer Nederland (EBN) de alweer zevende editie van de infographic ‘Energie in cijfers’. Met de infographic wil EBN eraan bijdragen dat de dialoog over de energietransitie wordt gevoerd op basis van de juiste feiten en cijfers. Het is goed om te merken dat onze bijdrage steeds breder wordt gebruikt en gewaardeerd: binnen enkele weken werd de infographic bijna 700 keer gedownload en werd er volop over geschreven en gesproken. Onder meer door minister Rob Jetten, die aangaf de infographic al ‘uit z’n hoofd te kennen’.
Naast de samenvatting van de belangrijkste cijfers over ons energiesysteem en de energiemix op de voorkant van de infographic, hebben we de achterkant gebruikt om vanuit een Europees perspectief naar het energiesysteem te kijken. Dat is belangrijk, omdat we Nederland steeds minder als een geïsoleerd systeem mogen en kunnen beschouwen. In 2022 werd meer dan ooit bevestigd hoe nauw het Nederlandse energiesysteem verbonden is met dat van de rest van Europa.
De infographic is te downloaden op de EBN website. Nieuw dit jaar is dat we op onze website het stellen van vragen over de figuren mogelijk maken. Ruim een maand na publicatie hebben we een aardig beeld gekregen van welke vragen zoal gesteld worden. Onderstaand de 5 meest gestelde vragen én antwoorden.
1. Waarom is het aandeel biomassa in de Europese energieproductie zo groot?
Een veel gestelde vraag is waarom het aandeel biomassa zo groot is in de figuur ‘Importkloof van Europa’ op de achterzijde. Het is inderdaad opvallend dat wanneer je kijkt de eigen energieproductie van de EU-landen zelf (dus niet naar import) biomassa de grootste energiebron is. Met 11.000 petajoule levert deze bron 17,5% van de Europese primaire energievraag. In Nederland is dat slechts 6,5% van de binnenlandse energievraag. Het antwoord op de vraag is dat in een aantal andere landen het gebruik van biomassa voor energieproductie veel hoger is dan in Nederland.
2. Is de 1,6 graden opwarming een scenario of voorspelling?
In de grafiek de ‘Importkloof van Europa’ is het rechterdeel, vanaf 2021, uiteraard een vooruitblik. Een dreigend misverstand is dat dit een voorspelling zou zijn. Dat is niet zo. We hebben een scenario gepresenteerd. We hebben voor het 1,6 graden scenario van Rystad gekozen, omdat zij concluderen dat dit het laagste scenario is dat nog redelijkerwijs haalbaar is. Daarmee stellen wij niet dat het ook het meest waarschijnlijke scenario is. Om te bereiken dat de wereldwijde opwarming beperkt blijft tot 1,6 graden in 2100 moet niet alleen Europa zijn uitstoot drastisch en snel beperken, maar zijn we ook afhankelijk van wat anderen, met name China en de VS gaan doen.
3. Waarom zoveel import?
We kregen ook aardig wat vragen over de grafiek ‘De importkloof van Nederland’, ook wel de badkuip genoemd. Er zijn met name twee dingen die niet direct voor iedereen duidelijk zijn. Ten eerste dat – als je ook meetelt hoeveel transportbrandstoffen Nederland levert aan de internationale lucht- en scheepvaart – nog steeds maar liefst 47% (1.677 PJ) van onze primaire energievraag geleverd wordt door aardolie en olieproducten. Als je dan weet dat we in Nederlands slechts 64 PJ per jaar zelf aan aardolie winnen, dan is duidelijk dat het overgrote deel van de olie geïmporteerd wordt. Een tweede belangrijk inzicht is dat van het linkerdeel van de Nederlandse badkuip, namelijk onze eigen aardgaswinning (de blauwe vlakken) in het verleden ongeveer de helft geëxporteerd werd. Daardoor was de importkloof (bestaande uit vooral olie en een beetje steenkool) ook in het verleden al groter dan deze op het eerste gezicht oogt.
4. Waarom is de bijdrage van kernenergie in Europa zo klein?
We kregen ook wat vragen over de relatief bescheiden bijdrage van kernenergie aan de Europese energieproductie in de toekomst. In de ‘Importkloof van Europa’ neemt de hoeveelheid kernenergie na 2021 in de EU af. Dit terwijl we in Nederland juist neigen naar een besluit om twee kerncentrales bij te bouwen. Het is dus zo dat de verwachting is dat in andere EU-landen kernenergie sterker af zal nemen dan dat deze in Nederland zou kunnen groeien. Zo hebben Duitsland en België (vanaf 2025) besloten helemaal te zullen stoppen met kernenergie. Overigens vindt in beide landen nu wel de discussie plaats om het sluiten uit te stellen naar aanleiding van de huidige energiecrisis.
5. Waarom is Nederland de grootste verbruiker van waterstof in Europa?
Onze figuur over waterstofverbruik in Europa laat zien dat Nederland met ca. 180 PJ de op één na grootste verbruiker van waterstof in Europa is. Waarom is dat zo? Allereerst is het goed om te weten dat het op dit moment nog uitsluitend gaat om waterstof gemaakt uit aardgas en aardolie, die dient als grondstof of hulpmiddel in de industrie. Nederland kent een onevenredig grote (petro)chemische industrie. Ons land kent zes grote raffinaderijen. Daar wordt waterstof gebruikt in de raffinageprocessen om van zwaardere koolwaterstofketens lichtere transportbrandstoffen te maken en ook om de olieproducten te ontzwavelen. Verder is waterstof nodig om er ammoniak van te maken, dat weer een grondstof is voor de productie van kunstmest en om methanol van te maken. In al deze gevallen gaat het nu dus nog niet of nauwelijks om waterstof als energiedrager.
