Wat is UDG?
Ultradiepe geothermie is een vorm van aardwarmte die op vier kilometer of dieper wordt gewonnen. Met UDG kunnen temperaturen worden bereikt van rond de 120 graden. Hiermee kunnen mogelijk ook licht industriële processen worden verduurzaamd. De Dinantien kalkstenen laag is de aardlaag die mogelijk geschikt is voor UDG in Nederland. Deze werd gevormd in het Onder-Carboon tijdperk. Dergelijke lagen bevinden zich op grote diepte in de ondergrond van Nederland. Daarom bestaan er meer uitdagingen en grotere onzekerheden dan bij ondiepere aardwarmtewinning. UDG wordt in Nederland nog nergens toegepast. Wel is er een koploperlocatie rond UDG aangewezen.
Wat is het verschil tussen UDG en andere vormen van aardwarmte?
In Nederland maken wij onderscheid tussen bodemenergie, conventionele en ultradiepe geothermie (UDG). We spreken van bodemenergie als de warmte wordt gewonnen uit de eerste 500 meter van onze ondergrond. Onder conventionele geothermie (aardwarmte) verstaan wij de winning van aardwarmte op dieptes tussen de 500 meter en 4 kilometer. Met temperaturen van rond de 90 graden kan deze warmte worden ingezet voor de verwarming van huizen, kantoren en kassen. UDG activiteiten vinden nog dieper in de ondergrond plaats, dieper dan vier kilometer waar het water zo’n 120 graden is.
Voor wie is ultradiepe geothermie interessant?
Ultradiepe geothermie is interessant voor de procesindustrie, denk aan papierfabrieken en bierbrouwerijen waarvoor de toepassing van conventionele geothermie, zoals die nu plaatsvindt in bestaande projecten, niet toereikend is.
Kan UDG worden gebruikt voor het opwekken van elektriciteit?
Het opwekken van elektriciteit met de hogere temperaturen die UDG kan leveren is mogelijk. In Nederland is dit echter niet rendabel. In het buitenland is het meer rendabel en gebruikelijk om geothermie ook in te zetten voor het opwekken van elektriciteit. Dit komt omdat daar reeds op geringere dieptes hogere temperaturen aanwezig zijn dan in ons land.
In Nederland bestaat 40% van de totale energiebehoefte uit warmte. Bij het omzetten van warmte naar elektriciteit gaat veel energie verloren. Om optimaal gebruik te kunnen maken van deze energie beoogt EBN daarom om aardwarmte alleen in te zetten voor warmtetoepassingen.
Is er onderzoek naar UDG nodig?
Door alle olie- en gasboringen en (seismisch) onderzoek weten we veel over de Nederlandse ondergrond. Deze boringen en onderzoeken gingen echter niet verder dan 3 tot 4 kilometer diepte. Daarom is er weinig kennis en informatie voor de ontwikkeling van UDG. Om deze kennis te vergroten, de onzekerheden te verkleinen werden verschillende onderzoeken uitgevoerd als onderdeel van eerst de Green Deal en later van het programma UDG. Een volgende stap is nu het verlagen van de kosten voor een UDG boring en het ontwikkelen van innovatieve exploratiemethodes voor het vinden van de karsten en verbreukingen in het Dinantien reservoir die nodig zijn voor de mogelijke winning van UDG. In het buitenland is wel al meer ervaring met ultradiepe geothermie. Ook in IJsland en Italië wordt op verschillende plekken hoge temperaturen bereikt, maar veelal uit ondieper gelegen lagen.
Is er toekomst voor UDG in Nederland?
Voor aardwarmte betekent dieper over het algemeen warmer, maar ook duurder en ingewikkelder. Bij conventionele geothermie spelen onzekerheden over de ondergrond en productiecapaciteiten een belangrijke rol. Ook is er veel aandacht nodig voor de veiligheid voor omgeving en milieu. Deze onzekerheden worden voor ultradiepe geothermie groter. Daar komt bij dat er minder kennis is over de diepere aardlagen, daarmee is de productiecapaciteit voor UDG nog onzekerder dan bij reguliere aardwarmte projecten. Ook liggen de kosten voor een ultradiepe boring vele malen hoger dan die voor een conventionele put. EBN streeft ernaar om deze kosten te verlagen en de onzekerheden kleiner te maken door te leren van geothermie op conventionele dieptes en door meer informatie te verzamelen en innovatieve exploratiemethodes voor het vinden van de karsten en verbreukingen in het Dinantien.
